Dzięki biegnącym przez tereny prywatne, liniom i sieciom spółki energetyczne i gazowe czerpią niemałe zyski. Taka ingerencja w cudze grunty pociąga za sobą konieczność wypłaty wynagrodzenia dla ich właścicieli. Ustanowienie służebności przesyłu jest jednym z rozwiązań umożliwiających podmiotom trzecim korzystanie z cudzej nieruchomości, na której są lub mają zostać położone urządzenia przesyłowe. Służebność przesyłu może zostać ustanowiona przede wszystkim w razie budowy lub istnienia:

• linii energetycznych,
• sieci gazowych,
• sieci wodnokanalizacyjnych,
• urządzeń telekomunikacyjnych,
• rurociągów naftowych.

Niezależnie od tego, czy są one nad powierzchnią gruntu, biegną równolegle do niej czy znajdują się pod nią. Ważne, żeby w jakimkolwiek stopniu wpływały na możliwość wykorzystania działki.[signinlocker] Jeśli na działce znajduje się już słup lub rura w ziemi, właściciel nieruchomości może dochodzić odszkodowania (wynagrodzenia) od zakładu przesyłowego jedynie za ostatnie dziesięć lat. Warto dokładnie sprawdzić, od kiedy infrastruktura przesyłowa znajduje się na terenie nieruchomości. Przedsiębiorca przesyłowy może bowiem zasiedzieć prawo do korzystania z niego – po 20 latach, jeśli urządzenia zainstalował na gruncie w dobrej wierze, lub po 30 latach – w przypadku korzystania z działki w złej wierze. Trudne jest ustalenie wysokości wynagrodzenia i w tym przypadku nieoceniona jest pomoc niezależnego rzeczoznawcy, który może określić należną kwotę za służebność przesyłu, biorąc pod uwagę wartość rynkową nieruchomości i ograniczenia w jej użytkowaniu. Jeżeli zaproponowana kwota nie jest satysfakcjonująca, a strony nie osiągnęły porozumienia co do wysokości wynagrodzenia, pozostaje droga sądowa. W toku postępowania sądowego sąd z reguły powołuje biegłego rzeczoznawcę i na tej podstawie ustala należne właścicielowi działki. Właściciel działki oczywiście może kwestionować ustalenia biegłego – czy to od razu przy wydaniu przez niego opinii czy później – w postępowaniu apelacyjnym. Przepisy prawa mówiące o wysokości rekompensaty mówią jedynie, że ma być ona odpowiednia. Stawki w przypadku działek budowlanych są zwykle wyższe niż w przypadku gruntów rolnych. Niestety, w kodeksie cywilnym brak jest jakichkolwiek wskazówek co do sposobu określenia wysokości tego wynagrodzenia. Wnioski płynące z wyroku Sądu Najwyższego z 29 września 2011 r. (sygnatura akt: IV CSK 84/11) potwierdzają, że nie ma prostej metody liczenia wynagrodzenia za instalacje ograniczające korzystanie z działki. W orzeczeniu wydanym w sprawie o sygnaturze I ACa 107/12, Sąd Apelacyjny w Białymstoku wskazał na następujące czynniki decydujące o wysokości wynagrodzenia, którego może żądać osoba uprawniona z tytułu bezumownego korzystania z jej rzeczy, tj.:

• stopień ograniczenia własności,
• przeznaczenie nieruchomości,
• wartość nieruchomości,
• trwałość ograniczenia własności.

W praktyce sądy mogą korzystać z dwóch metod liczenia wynagrodzenia: zakresowej – uwzględniającej zakres ingerencji instalacji w nieruchomość, i czynszowej, biorącej za podstawę wynagrodzenia średnią rynkową stawkę czynszu dzierżawnego w okolicy. Metoda czynszowa stosowana jest z reguły gdy właściciel w ogóle nie może korzystać z zajętego gruntu. Dodatkowo zawsze pod uwagę bierze się też wartość nieruchomości, gdyż wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie może jej przekraczać. [/signinlocker]