Jak wiemy, głównym celem upadłości konsumenckiej jest zaspokojenie w możliwie największym zakresie wierzytelności upadłego i umorzenie pozostałych, niezaspokojonych zobowiązań. W jaki sposób tego dokonać? Najlepiej poprzez likwidację masy upadłościowej.
Oznacza to nic innego, jak spieniężenie dotychczasowego majątku upadłego konsumenta (lub byłego przedsiębiorcy – jeśli w tym zakresie prowadzona jest upadłość). Majątek staje się masą upadłości z dniem jej ogłoszenia. Co ciekawe, w jego skład wchodzą nie tylko rzeczy upadłego, ale też prawa. Co może być takim prawem? Na przykład wierzytelność, którą posiada upadły wobec osoby trzeciej z tytułu – przykładowo – sprzedaży samochodu, jeśli cena nie została uiszczona przed jego wydaniem kupującemu. Syndyk – w imieniu upadłego – ma prawo do jej przymusowego ściągnięcia od osoby zobowiązanej do zapłaty. Drugim sposobem na odzyskanie środków może być sprzedaż wierzytelności (np. firmie windykacyjnej), wchodzącej w skład masy upadłościowej.
Sędzia-komisarz ma prawo do wstrzymania likwidacji masy upadłości do czasu uprawomocnienia się postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
Po ogłoszeniu upadłości…
Syndyk niezwłocznie przystępuje do spisu inwentarza, oszacowania masy upadłości oraz sporządzenia planu likwidacyjnego. Składa sędziemu-komisarzowi spis inwentarza wraz z planem likwidacyjnym w terminie trzydziestu dni od dnia ogłoszenia upadłości. Plan likwidacyjny określa proponowane sposoby sprzedaży składników majątku upadłego, w szczególności sprzedaży przedsiębiorstwa, termin sprzedaży, zestawienie wydatków oraz ekonomiczne uzasadnienie dalszego prowadzenia działalności gospodarczej.
Czy przed rozpoczęciem likwidacji masy upadłości syndyk może sprzedać jej składniki? [signinlocker]Może. Pod warunkiem, jeśli:
- Jest to niezbędne do zaspokojenia potrzeb kosztów postępowania,
- ruchomości ulegają szybkiemu zepsuciu lub wskutek opóźnienia sprzedaży straciłyby znacznie na wartości,
- przechowywanie przedmiotów pociąga za sobą koszty zbyt wysokie w stosunku do ich wartości.
Ustalenie składu masy upadłości następuje przez sporządzenie spisu inwentarza oraz spisu należności. W spisie inwentarza syndyk ujmuje prawa, objęte ruchomości, nieruchomości oraz środki pieniężne zgromadzone w kasie i na rachunkach bankowych. Spis należności sporządza się na podstawie ksiąg upadłego oraz dokumentów bezspornych.
Likwidacji masy dokonuje się przez sprzedaż z wolnej ręki, w drodze przetargu lub aukcji nieruchomości, ruchomości, wierzytelności oraz innych praw majątkowych wchodzących w skład masy upadłości. Możliwe jest to również przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników upadłego i wykonanie innych jego praw majątkowych. W terminie trzech dni od dnia sprzedaży składników majątku, ściągnięcia wierzytelności albo wykonania praw majątkowych syndyk składa sędziemu-komisarzowi spis zlikwidowanych składników masy upadłości. Składa się go w postaci elektronicznej i zamieszcza w rejestrze.
Jeżeli w skład masy upadłości wchodzą rzeczy ruchome, których nie można zbyć z zachowaniem przepisów ustawy, sędzia-komisarz może postanowić o ich wyłączeniu z masy upadłości albo zezwolić na ich zniszczenie. Na to postanowienie przysługuje zażalenie.
Po ogłoszeniu upadłości nie można obciążyć składników masy upadłości hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską w celu zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości. Nie ma również możliwości ustanowienia na składnikach masy upadłości hipoteki przymusowej ani zastawu skarbowego, także dla zabezpieczenia wierzytelności powstałej po ogłoszeniu upadłości.
Co nie wchodzi do masy upadłości?
Oczywiście wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu. W uproszczeniu można przyjąć, że do jej masy nie wchodzi kwota stanowiąca połowę wynagrodzenia upadłego, ale musi pozostać mu niemniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. W przypadku, gdy w toku upadłości zaspokajane są także świadczenia alimentacyjne, upadły ma prawo zachować 2/5 wynagrodzenia.
Z masy upadłości wyłączone są także:
- Kwota uzyskana z tytułu realizacji zastawu rejestrowego lub hipoteki. Tylko wtedy, gdy upadły pełnił funkcję administratora zastawu lub hipoteki, w części przypadającej zgodnie z umową powołującą administratora pozostałym wierzycielom. Zastaw rejestrowy to nic innego jak zastawienie na sprzedaż rzeczy ruchomej lub praw majątkowych (jeśli są zbywalne). Uchwała zgromadzenia wierzycieli może wyłączyć z masy upadłości inne składniki mienia upadłego. Warto zwrócić uwagę, że składniki mienia nienależącego do majątku upadłego podlegają wyłączeniu z masy upadłości,
- wyodrębnione środki zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (art. 64 Prawa Upadłościowego),
- spadek obejmujący wierzytelności i prawa wątpliwe co do ich istnienia lub możliwości wykonania – (art. 121 Pr. U.) wyłączony przez sędziego-komisarza,
- ruchomości, których nie można zbyć zgodnie z przepisami ustawy, wyłączone przez sędziego-komisarza – (art. 315 Pr. U.).
Upadłość jest formą egzekucji prowadzonej z majątku dłużnika, czyli tzw. egzekucja uniwersalna. Ograniczenia egzekucji mające zastosowanie w Kodeksie Postępowania Cywilnego mają zastosowanie także w postępowaniu upadłościowym. Wśród przepisów mających już wyłącznie znaczenie historyczne istotne z punktu widzenia wierzycieli jest ograniczenie wyłączenia przedmiotów użytku domowego do tych niezbędnych dla dłużnika i członków rodziny będących na jego utrzymaniu.
Masz problem ze spłatą swoich zobowiązań? Jesteś niewypłacalny? Zgłoś się do nas! Nasi specjaliści przeprowadzą Cię przez proces upadłości konsumenckiej.
* Artykuł powstał we współpracy z aplikantką radcowską – Justyną Bober-Kuźnik.
K.P.
[/signinlocker]